De verwachtingen waren hooggespannen. 50Plus zou groeien en mogelijk wel tien tot twaalf zetels halen. Zo zag het er ook even uit in de opiniepeilingen. Maar het liep anders. De kiezer gunde 50PLUS slechts vier zetels.
Deels wordt het magere resultaat toegeschreven aan een aantal momenten van onoplettendheid van Henk Krol. En ja, leiders van politieke partijen bedrijven topsport tijdens de campagne. Iedere fout is er één en kan door de kiezer genadeloos worden afgestraft, maar dit vertelt niet het hele verhaal.
Een partij die alleen maar hemel en aarde beweegt voor de belangen van een specifieke doelgroep kan cliëntelisme worden verweten. Zoals bij de Partij voor de Dieren, maar dan anders. Door alle inzet voor 50-plussers zou de verwachting zijn dat er een flinke 50+-achterban zou zijn ontstaan. Deze achterban is niet ontstaan omdat 50Plus geen cliëntelisme kent, maar een populistische koers vaart. D66 en andere partijen verweten 50Plus zelfs “populistische casinopolitiek met pensioenen” te spelen.
Nu heeft 50Plus altijd al in de meer populistische hoek gezeten. Na de afgelopen verkiezingen hebben de rationeel-denkenden binnen 50Plus hun biezen gepakt, want de partij werd gestuurd door een gevoel van boosheid en onvrede. 50Plus hamert voortdurend op het probleem dat de stem van de ouderen niet gehoord wordt en dat de ouderen de klos zijn. Een deel van de ouderen zal dat inderdaad zo ervaren en is op basis van deze gevoelens van boosheid bereid steun aan 50Plus te verlenen.
Maar hoe zit het met die ouderen die het goed hebben, wiens huis is afbetaald, genieten van hun pensioen? Sommigen vinden dat er minder waarde wordt gehecht aan de belangen van ouderen, maar snappen ook dat er geïnvesteerd moet worden in de toekomst, ofwel hun kleinkinderen. Het zijn deze groepen die niet veel kunnen met een gevoel van boosheid en onvrede.
Wie kijkt naar het politieke krachtenveld ziet dat 50Plus is opgeschoven en nu tussen SP en PVV terecht is gekomen. Daarbij is er verkeer van kiezers tussen SP, 50Plus, PVV en 50Plus. 50Plus moet zich hierover zorgen maken. Zowel SP als PVV zitten in de -laten we het vriendelijke omschrijven- “#hoedan”-hoek. En in die hoek is 50Plus bepaald niet sterk. De grote beloften die zijn gedaan zullen niet waargemaakt kunnen worden. Een toekomstig kabinet zal zich zorgen maken over de gevoelens van boosheid en onvrede, maar zal daarbij vooral de PVV aan willen spreken. SP en 50Plus zijn voor hen geen partijen waar ze de pijlen op willen richten. De terechte onvrede onder de rationeel-denkende 50Plussers zal op andere manieren worden geadresseerd. 50Plus dreigt daarmee gemarginaliseerd te worden.
Een effect dat versterkt wordt doordat 50Plus een belangrijk deel van de oude achterban heeft ingeruild voor nieuwe kiezers, zoals blijkt uit de regressiegrafiek. Deze grafiek wordt gekenmerkt door kiezers met een gevoel van boosheid en onvrede. Het is precies dit type kiezer die zich moeilijk laat binden aan de partij en dus voor het oprapen ligt voor SP en PVV, die 50Plus in de tang kunnen nemen.
50Plus heeft aangegeven volgend jaar in een aantal gemeenten aan de gemeenteraadsverkiezingen te willen meedoen. De kans op succes zal in sterke mate afhangen van in welke gemeente de partij meedoet. De partij boekt succes als erin wordt geslaagd om die gemeenten te kiezen waar de kans op een stem op 50Plus het grootst is. De uitslag van de laatste verkiezingen in 2017 geven geen antwoord op deze vraag. Het is belangrijk te kijken in welke wijken en buurten 50Plus zowel in 2012 als in 2017 achterban vond en in welke buurten en wijken in die periode achterban is kwijtgeraakt. Als we alleen naar 2017 kijken, dan wordt alleen inzichtelijk waar 50Plus de stem heeft gekregen van mensen die zitten met gevoelens van boosheid en onvrede. Het PVV-lijstje dus. En laat die nu ook net gemeentelijke ambities hebben.Wil 50Plus een succesvolle toekomst hebben, dan zal de partij weer van populisme naar cliëntelisme moeten bewegen. Zonder deze verandering van perspectief zal 50Plus verder marginaliseren en tijdens de gemeenteraadsverkiezingen het afleggen tegen de SP en PVV.